سلام علیکم: امروز عید است... گفتم یه معرفتی نسبت به عید نوروز پیدا کنید...مطلب زیر رو از وبلاگ تازه تاسیس زندگی طلبگی پیدا کردم که به نظرم خیلی مناسب اومد: عید نوروز یکى از سنتهاى ملى و اعیاد ایرانیان است، که از دیرباز مورد توجه بوده و قوم ایرانى ارزش و اهمیت خاصى براى این عید قائل بوده است. اما براى کسانى که معتقدند همه چیز را باید از منظر دین مورد بررسى و نفى و اثبات قرارداد، این پرسش مطرح است، که آیا دین اسلام و پیشوایان دین نسبت به این موضوع موضع گیرى خاصى داشته اند یا خیر؟ آیا مىتوان از فنون دینى به چیزى دست یافت که دلالت بر تایید و یا رد این سنت ایرانى از سوى پیشوایان دین کند. در مجموع مىتوان گفت که ما در متون روایى شیعه، در موضوع یادشده با دو دسته روایت روبرو هستیم; دسته نخست، روایاتى که سنت ایرانى نوروز، در آنها مورد تایید قرار گرفته و «روزنوروز» مبارک قلمداد شده است. دسته دوم; روایاتى که این سنت را تایید نکرده و آن را سنتى خلاف اسلام شمردهاند. در اینجا براى آشنایى شما عزیزان به نمونه هایى از دو دسته روایات اشاره مىکنیم.
1. دسته اول روایات
معلى بن خنیس از امام صادق (ع)، روایتى را نقل کرده که در آن ضمن بزرگداشت نوروز، وقایع مختلف تاریخى برنوروز منطبق شده است. متن روایت یادشده از این قرار است: معلى بن خنیس گوید: در روز نوروز بر امام صادق علیه السلام وارد شدم، ایشان فرمودند که آیا این روز را مىشناسى؟
عرض کردم: فدایت گردم این روز، روزى است که غیر عربها (ایرانیان) آن را گرامى داشته و به یکدیگر هدیه مىدهند، امام صادق، علیه السلام، فرمودند: قسم به خانه عتیقى که در مکه هست این (تعظیم و هدیه دادن) ریشه طولانى و قدیمى دارد و براى تو آن را توضیح مىدهم تا از آن مطلع شوى، گفتم: اى آقاى من چنانچه این مطلب را از تو بیاموزم براى من بهتر از زنده شدن مردگانم و مردن دشمنان من است. حضرت فرمود: اى معلى! نوروز، روزى است که خداوند در آن از بندگان خویش میثاق گرفت که جز او را عبادت و پرستش نکرده و به او شرک نورزند و به فرستادگان و پیامبرانش و نیز ائمه هدى ایمان بیاورند. نوروز اولین روزى است که خورشید در آن طلوع کرد و باد در آن وزیدن گرفت و در آن روز درخشندگى زمین خلق شد. نوروز روزى است که کشتى نوح بر کوه جودى کناره گرفت و نوروز روزى است که افرادى که از خانه هاى خود خارج شده و به آزمایش الهى از دنیا رفتند، مجددا به دنیا بازگشتند. در این نوروز است که جبرئیل بر پیامبر اکرم، صلی الله علیه و آله، نازل شد و درست در همین روز است که پیامبر اسلام، حضرت على را بر شانه خود گذاشت تا او بتهاى قریش را از بیت الحرام پایین کشید و آنها را درهم شکست. نوروز روزى است که پیامبر به اصحابش دستور داد تا در مورد خلافت و ولایت مؤمنان با حضرت على (ع) بیعت کنند و در همین نوروز بود که پیامبر، صلی الله علیه و آله، على (ع) را به سوى جنیان فرستاد براى او از آنان بیعت بگیرد. نوروز روزى است که براى حضرت على بیعت مجدد گرفته شد و نوروز روزى است که حضرت على (ع)، بر اهل نهروان پیروز شد و ذوالثدیه را کشت و نوروز روزى است که قائم ما در آن روز ظاهر مىگردد و بالاخره نوروز روزى است که قائم ما در این روز بر دجال پیروز مىشود و او را بر زباله دان کوفه آویزان مىکند و هیچ نوروزى نیست مگر آنکه ما در آن روز توقع ظهور حضرت حجت، (عج)، را داریم چرا که این روز، از روزهاى ما و شیعیان ما است که عجم (ایرانیان) آنرا گرامى داشته ولى شما آنرا ضایع نمودید ... (2) آنگونه که از حدیث فوق به دست آمد، روز نوروز پیوند عمیقى با مساله ولایت و رهبرى مسلمانان دارد، از این روى شایسته است که عید نوروز را جشن ولایت دانسته و پیوسته در آن به یاد ظهور منجى عالم بشریت حضرت امام زمان (عج) باشیم.
2. دسته دوم روایات
روایتى از حضرت امام موسى بن جعفر، (ع)، نقل شده که ظاهر آن دلالت بر عدم تایید سنت نوروز از سوى پیشوایان دارد. در این روایت چنین آمده است: حکایت شده که منصور مجلسی در روز نوروز گرفته بود تا در آن روز تاجگذاری کند و از امام کاظم (ع) نیز دعوت کرده بود تا در آن مجلس شرکت کنند. حضرت فرمود من اخبار جدم رسول خدا را بررسى کردم و در آنها براى این عید خبرى نیافتم و این سنت ایرانیان است که اسلام آنرا محو کرده است و به خدا پناه مىبرم که چیزى را که اسلام محو کرده احیاء کنم. منصور در پاسخ گفت: ما این کار را براى اداره (سرگرمى) لشکریان انجام مىدهیم و تو را به خداى بزرگ سوگند مىدهم که در این مجلس بنشینى و آنگاه حضرت نشست. (3)
مرحوم مجلسى در بحارالانوار روایتیادشده را مورد نقد و بررسى قرارداده و مىفرماید: «هذا الخبر مخالف لاخبار المعلى و یدل على عدم اعتبار النیروز شرعا و اخبار المعلى اقوى سندا و اشهر بین الاصحاب» (4) این خبر با اخبار معلى بن خنیس مخالفت داشته و دلالت بر بىاعتبارى نوروز از جهت شرعى مىکند، اما اخبار معلى از نظر سند قویتر بوده و در نزد اصحاب شهرت بیشترى دارد. اما توجیهات دیگرى نیز براى این روایت مطرح است که باختصار به آنها اشاره مىکنیم:
1. این روایت به احتمال بسیار قوى در مقام تقیه اى بیان شده و حضرت در صدد بیان حکم واقعى عید نوروز نبوده است. زیرا منصور اصرار شدیدى براى حضور حضرت در جلسه داشته و مىخواسته از آن بهره بردارى سیاسى کند، اما امام نمىخواست از وجودش سوء استفاده شود و حضرت براى اینکه در این جلسه حضور پیدا نکند به دنبال عذرى بوده است. خصوصا که این مجلس براى نظامیان برپا شده بود و از حساسیت ویژه اى برخوردار بوده است.
2. پاسخ دیگر آنکه عید نوروز سنت دیرینه اى بوده و همگان هم از آن اطلاع داشته اند. در صورتىکه این عید مطلوب اسلام و شرع نبوده، چرا در این رابطه روایت صریح و موثقى وجود ندارد و این مورد از مواردى است که مورد ابتلاء بخش وسیعى از مسلمانان است و در صورتى که حدیث معتبرى وجود داشت، حتما نقل مىشد.
3. سومین پاسخ آنکه علما و فقهاى بسیارى آن را تایید کرده اند. به عنوان نمونه احم دبن فهد الحلى مىگوید: یوم النیروز یوم جلیل (القدر) و تعیینه من السنة غامض مع ان معرفته امر مهم من حیث انه تعلق به عبادة مطلوبة للشارع و الامتثال موقوف على معرفته (5) روز نوروز، روز با ارزشى است ولى معین کردن آن در سال مشکل است با اینکه شناخت آن (نوروز) امر مهمى است چرا که عبادتى که مورد نظر شارع است به آن روز تعلق گرفته است و اطاعت آن عبارت متوقف بر شناخت آنست.
پس در نتیجه عید نوروز مورد تایید روایات متعددى است و روایت معتبرى که بر بىاعتبارى آن از نظر اسلام دلالت کند، وجود ندارد
آداب دینى عید نوروز
در روایات، اعمال و آداب مختلفى براى این روز بیان شده که خود حاکى از ارزش و اهمیت این روز دارد:
1. طهارت و پاکیزگى این دستورالعمل شبیه آدابى است که در سایر اعیاد اسلامى رعایت مىشود. قال الصادق (ع) «اذا کان یوم النیروز فاغتسل والبس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما» (6) هرگاه نوروز فرا رسد غسل کرده و پاکیزه ترین لباسهایت را پوشیده و از معطرترین عطرهایت استفاده کن و آن روز را روزه بگیر.
2. هدیه دادن از امیرالمؤمنین على (ع) چنین نقل شده که فرمودند «اتى على (ع) بهدیة النیروز فقال (ع) ما هذا؟ فقالوا یا امیرالمؤمنین الیوم النیروز! فقال (ع) اصنعوان کل یوم نیروزا» (7) در روز نوروز هدیهاى براى امیرالمؤمنین على (ع) آورده شد. حضرت فرمودند:" این هدیه چیست؟" آنان پاسخ دادند:" امیرالمؤمنین امروز نوروز است." امام فرمودند: "هر روز را براى ما نوروز کنید." در هدیه آنچه مهم است، ارتباط روحى و ایجاد محبت است نه مقدار و کیفیت ... و در این زمینه نباید به تکلف افتاد. امام صادق (ع) در مورد اهمیت هدیه مىفرماید: «تهادوا تحابوا فان الهدیة تذهب بالضغائن.» به یکدیگر هدیه دهید تا بین شما محبت ایجاد شود زیرا هدیه کینه ها را از بین مى برد.
3. پیامبر اکرم در مورد یاد و ذکر خدا در اعیاد چنین مىفرماید: «زینوا اعیادکم بالتکبیر» اعیاد خود را با یاد و ذکر عظمت خدا زینت دهید.
4. صله رحم و دیدار با دوستان در این روز ارتباط با بستگان و فامیل از اعمال نیکو و شایسته است، در روایات، نتایج و آثار فراوانى براى صله رحم بیان شده است. قال الباقر (ع) «صلة الارحام تزکى الاعمال و تنمى الاموال و تدفع البلوى و تنسىء الاجل» (9) ارتباط با خویشان، اعمال را پاکیزه مىکند، دارائیها را افزایش مىدهد و بلاها را دور مىکند و مرگ آدمى را به تاخیر مىاندازد.
اگر افرادى از بستگان قطع ارتباط کرده باشند، مناسب است انسان مؤمن در ایجاد ارتباط پیشقدم شده و به کینه توزیها و وسوسه هاى شیطان پشت پا بزند، رسول گرامى اسلام مىفرماید: «صل من قطعک و احسن الى من اساء الیک و قل الحق و لو علیک» (9) با آنکه با تو قطع ارتباط کرده، ارتباط ایجاد کن و آنکس که به تو بدى کرده به او نیکویى بنما و حق را گرچه به ضررت باشد اظهار کن. علاوه بر دیدار از فامیل، دیدار و زیارت برادران دینى ارزش بسیارى دارد، چنانکه در روایت آمده که زیارت برادر دینى، زیارت خداوند محسوب مىشود. قال الصادق (ع) «من زار اخاه فى الله، قال الله عزوجل ایاى زرت و ثوابک على و لست ارضى لک ثوابا دون الجنة» (10) هرگاه کسى برادرش را در راه خدا دیدار کند، خداوند مىفرماید: تو مرا زیارت کردى و پاداش تو بر من است و براى تو ثوابى کمتر از بهشت راضى نمىشوم.
پىنوشتها: 1) سوره بقره(2)، آیه 243. 2) مجلسى محمدباقر، بحارالانوار، ج 56، ص 92 3) بحارالانوار ج 56 ص 100. ابنشهرآشوب، المناقب ج 4 ص 319 4) همان. 5) المهذب البارع به نقل از بحارالانوار ج 56 ص 117 6)محمد رى شهرى،میزان الحکمة ج 7 ص 132 7)شیخ صدوق من لایحضرالفقیه ج 3 ص 219 8) بحارالانوار ج 56، ص 100 المناقب ج 4 ص 319 9)محمد رى شهرى میزان الحکمة ج 4 ص 84 10) همان، ج 7 ص 86 11)همان، ج 7 ص 297
از برادر خوبم آقا مهدی عزیز از بابت این متن تشکر می کنم. عید نوروز یه دعایی هم داره که خیلی زیباست: یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محول الحول والاحوال حول حالنا ال احسن الحال ... استاد اخلاقمون می گفت: احسن احوال ، حال امام زمان است! از خدا بخواهید حال شما را مانند حال امامتان کند... از همه ی این حرفها که بگذریم... اربعین است! چند وقت پیش یکی از دوستانم که با اوضاع ماه خوب انس دارد می گفت: ماه های هجری به هم ریخته است. مگر می شود عاشورا باران بیاید یا اینکه عید نوروز با اربعین مصادف شود! می گفت: هلال ماه در این موقع ماه اینگونه نباید باشد.. این غلط است" حرفش را رد نکردم.. چون این از وقایع آخرالزمان است که ماهها به هم می ریزد و تشخیص و رویت هلال سخت می شود! که هر سال به خصوص در ماه رمضان این را حس می کنیم.. به هر حال تکلیفی بر ما نیست! آنچه مراجع فرموده اند را اطاعت می کنیم و مناسبت ها را با تاریخ می گیریم ولی شایسته است که انسان مراعات بکند. یعنی اگر فردا را اربعین اعلام کرده اند از یکی دو روز قبل مراعات اربعین را بکند تا از برکات معنوی محروم نشود.
ای خدا... امسال هم به سر رسید.. مولامون نیومد! مولوی شعر قشنگی داره که خیلی با این ایام و حال ما مناسبت داره: اندر دل من مها دل افروز تویی یاران همه هستند، لیک دلسوز تویی شادند جهانیان به نوروز و به عید عید من و نوروز من امروز تویی
التماس دعا از همه بچه های با معرفت وبلاگ بی معرفت... این خادم رو سیاهتون رو از دعای خیر خودتون محروم نکنید. یا علی
|